Gebiedsvisie
HIENSE WAARD
De initiatiefnemers
De Beijer Groep is sinds 2015 gevestigd in de Hiense Waard in de gemeente Neder-Betuwe. Voor het opstellen van een integrale gebiedsvisie voor de Hiense Waard is De Beijer een samenwerking aangegaan met de Teunesen Groep. Beide bedrijven zijn actief met de winning en handel van grondstoffen voor de bouw. De Beijer Groep bezit het bedrijfsterrein en de centraal gelegen waterplas. Daarnaast bezitten beide initiatiefnemers gezamenlijk nog ruim 119 hectare eigendom in de Hiense Waard.
Waarom deze Gebiedsvisie?
Op korte en wat langere termijn zullen verschillende ruimtelijke opgaven de inrichting van de Hiense Waard beïnvloeden, zoals:
- De hoogwaterveiligheid vormt een blijvend aandachtspunt. De uiterwaarden dienen voldoende ruimte te bieden om verwachte extremere rivierafvoeren te kunnen verwerken.
- In de komende jaren zal de dijkversterking Neder-Betuwe worden uitgevoerd.
- Op gemeentelijk en regionaal niveau wordt gewerkt aan verbetering van de woon- en leefomgeving en de landschappelijke en recreatieve beleving ervan (o.a. het project Gastvrije Waaldijk).
- Rijk en Provincie werken aan versterking van de natuurkwaliteit langs de grote rivieren (Natura2000, Gelders Natuur Netwerk, Nationaal Programma Landelijk Gebied).
- Ook wordt door het Rijk gewerkt aan de verbetering van de waterkwaliteit (Kader Richtlijn Water).
- De rivierbodem is onderhevig aan erosie, waardoor deze steeds verder daalt. Dit heeft nadelige consequenties voor de scheepvaart maar leidt ook tot verdroging van de aanliggende gebieden. Om de verdere erosie tegen te gaan zijn maatregelen nodig.
- Overheden werken gezamenlijk aan een Programma onder de Omgevingswet voor het Integraal Rivier Management (IRM). Daarin worden maatregelen ontwikkeld om de rivier de ruimte te geven (hoogwaterveiligheid), maatregelen die de erosie van de rivierbodem tegen gaan (bijvoorbeeld door de aanleg van langgerekte oevergeulen met een nieuw type langsdam) en maatregelen die de natuur- en waterkwaliteit te verhogen. IRM gaat in de loop van 2023 de openbare inspraak in.
In de Gebiedsvisie wordt geanticipeerd op alle verwachte ontwikkelingen in de Hiense Waard. De initiatiefnemers kiezen ervoor om niet af te wachten, maar zelf het initiatief te nemen voor een aantrekkelijk, integraal gebiedsplan! Er is overleg met overige eigenaren van gronden in de Hiense Waard, maar er zijn nog geen afspraken gemaakt. U wordt van harte uitgenodigd daarover mee te denken.
Wat levert het op?
Door het opstellen van deze integrale gebiedsvisie ontstaat er een samenhangend plan waarin de verschillende beleidsmatige en technische wensen, plannen en inrichtingsmaatregelen hun plek krijgen. Bij de opstellen van de gebiedsvisie is aangesloten op de historische ontwikkeling van het gebied.
De beleving van landschap en natuur in de Hiensewaard krijgen een flinke impuls. Het plan staat enerzijds voor de ontwikkeling van dynamische riviernatuur en biedt anderzijds ruimte voor rustige, natuurgerichte recreatie: wandel- en struinpaden (o.a. het klompenpad), een klein zandstrand, voortzetting van de sportvisserij, vogels spotten zoals de prachtige blauwborst, de roerdomp en andere reigerachtigen, lepelaar en zeearend.
Grofweg zijn drie deelgebieden te onderscheiden:
1. Het bekade gebied in het oostelijk deel
In dit gebied wordt door ontgraving van het kleidek het historische stelsel van oude, laag-dynamische strangen in ere hersteld met rijke natuurwaarden, vergelijkbaar met de fraaie Hiense strang onderaan de dijk (deze ligt overigens strikt genomen buiten het plangebied). Bij overeenstemming met de eigenaar wordt gestreefd naar doortrekken van de strang richting de jachthaven. Bestaande waardevolle natuur blijft behouden. Langs de strangen is ook ruimte voor de ontwikkeling van ooibossen. De noordelijke delen blijven echter open (bijv. door begrazing), waardoor wandelaars en fietsers op de dijk en de kade kunnen genieten van de afwisseling van ooibossen en fraaie doorzichten. De historische kade blijft behouden als oude landschappelijke structuur, als hogere wandelroute en als route richting een hoogwatervluchtplaats.
2. Het plassengebied ten westen van de toegangsweg
De westelijke plas is ondiep met moerassige oevers en veel riviernatuur. De twee oostelijke plassen zijn diep met rechte, steile oevers, en daarmee ecologisch minder waardevol. In het ontwerp zijn de diepe plassen deels verondiept en de kades verdwenen. Zo ontstaat een aaneengesloten, ecologisch rijk, bij het rivierecosysteem passend gebied. Daardoor ontstaat ook ruimte voor ooibos met een hoge natuurlijke waarde en met kans op een broedende zeearend, visarend, reigerachtigen, lepelaars en aalscholvers.
De diepe plas ten oosten van toegangsweg is in gebruik als veilige manoeuvreerruimte en eventueel tijdelijke wachtruimte voor schepen die bij de loswal laden of lossen. Dit gebruik zal zo blijven met het oog op de veiligheid van het scheepvaartverkeer. De plas blijft in open verbinding met de Waal waardoor vissen een refugium hebben om tijdens koude winters op diepte te kunnen overwinteren en tijdens hete zomers daar de koelte op te kunnen zoeken. In de noordpunt van deze plas komt een klein recreatief zandstrand voor omwonenden.
De gebiedsvisie voorziet in een duurzame toekomst van het bedrijf De Beijer in de Hiense Waard door een beperkte optimalisatie van het bedrijfsterrein aan de westzijde.
3. Meestromende nevengeul
Door de kribben te vervangen door een verbeterd type langsdam 2.0 met oevergeul kan de bedding van de Waal worden versmald zonder dat dit ten koste gaat van de bevaarbaarheid. Zo ontstaat ruimte voor een permanent meestromende nevengeul met zandplaten en ooibos, met een hoge natuurlijke waarde boven en onder water. De geplande geul krijgt een natuurlijk karakter met flauwe organische oevers, brede stranden, dood hout dat vol zit met leven en volop ruimte voor paaiplekken voor verschillende soorten vissen. IJsvogels vinden hier voldoende kleine prooien om jongen groot te kunnen brengen in een zelf gegraven hol in een oever en ook otter, verschillende soorten reigers en lepelaar zullen profiteren.
Door de uitvoering van de gebiedsvisie slim te combineren met andere maatregelen, zoals de dijkverbetering, kan de overlast worden beperkt en het resultaat verder verbeteren.
Hoe verder?
De omgeving krijgt ruimte om ideeën en suggesties in te brengen. We zullen deze waar mogelijk meenemen in de gebiedsvisie en verdere uitwerkingen. Aansluitend is het de bedoeling deze Gebiedsvisie te benutten als bouwsteen voor de gemeentelijke Omgevingsvisie, als ruimtelijk kader voor toekomstige ontwikkelingen.
De gemeente speelt een belangrijke rol in de ontwikkeling. De meeste vergunningen worden weliswaar door andere overheden verleend (Rijk, Provincie, Waterschap), maar het vaststellen van het samenhangende ruimtelijk kader is een gemeentelijk belang.